Kalendarz wydarzeń

Tylko guziki nieugięte – wykład Beno Benczewa w bibliotece

"Żołnierze Wyklęci w Raciborzu. Zarys problematyki" to wykład który wygłosił w raciborskiej bibliotece Beno Benczew. Temat powojennej konspiracji na terenie raciborszczyzny znalazł się w centrum tegorocznych obchodów Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

 Raciborskie struktury konspiracyjne były w czasie wojny oparte na mniejszości polskiej. Podlegały inspektoratowi rybnickiemu AK – obwód zewnętrzny Racibórz był dowodzony przez Serafina Myśliwca, pseudonim „Krwawnik”. W listopadzie 1945 roku Racibórz stał się areną obławy na żołnierzy NSZ z powiatu bocheńskiego pod dowództwem Bolesława Wróbla. Oddział Wróbla (pseudonim „Orzeł”) przeprowadził akcje na młyn w Rydułtowach, podczas oblężenia przez UB lokalu w którym ukryli się żołnierze doszło do dramatycznych wydarzeń – Bolesław Wróbel oddał śmiertelne strzały do łączniczki oddziału, Antoniny Wróbel.

 Ważnym miejscem na mapie powojennych represji było raciborskie więziennie. Panowały w nim nieludzkie warunki, przypominające sowieckie kolonie karne. Wśród osadzonych dominowali oskarżani o zbrodnie hitlerowskie, funkcję naczelnika sprawował m.in. Salomon Morel – niesławny naczelnik obozu Zgoda w Świętochłowicach. Brutalne traktowanie zarówno ze strony hitlerowców jak i personelu więziennego było codziennością więźniów politycznych. Tych, którzy nie wytrzymywali ciężkich tortur grzebano w zbiorowych lub pojedynczych grobach na tyłach cmentarza Jeruzalem. W 2020 roku Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadziło prace poszukiwawcze szczątków ofiar komunizmu, straconych oraz zmarłych w raciborskim więzieniu w latach 1947–1952.

Beno Benczew zakończył swój wykład wierszem Zbigniewa Herberta „Guziki”:

Tylko guziki nieugięte

przetrwały śmierć świadkowie zbrodni

z głębin wychodzą na powierzchnię

jedyny pomnik na ich grobie (…)

Beno Benczew – pracownik Archiwum IPN w Katowicach. Regionalista, magister historii. Specjalizuje się w tematyce historii lokalnej ziemi raciborskiej w XX wieku. Autor bloga www. ratibor-raciborz.blogspot.com.

Wykład był częścią obchodów programu „Raciborski Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych”.