Kalendarz wydarzeń

Anna Smółka wraz z Agnieszką Rybak napisała reporterską opowieść o finis Poloniae na Kresach, „Kresy. Ars moriendi”. Wspólną intencją obu autorek było spojrzenie na historię Kresów w kontekście cięć, gdzie każde cięcie oznacza oddzielenie poszczególnej części tego obszaru. Pierwsze cięcie o którym opowiedziała autorka to losy Edwarda Woyniłłowicza, który ufundował Kościół świętych Szymona i Heleny w Mińsku (zwany czerwonym kościołem). Kościół został ufundowany na cześć przedwcześnie zmarłych dzieci polsko-białoruskiego działacza społecznego. W kościele tym (który powstał w latach 1905-1910) po dziś dzień odprawiane są msze w języku polskim, a w 2016 rozpoczął się proces beatyfikacyjny Woyniłłowicza – pierwszy w historii Białorusi.

Kolejne „cięcie” zabrało wszystkich na Litwę, gdzie nieustępliwy ojciec rodu odmówił wyjazdu na tereny Rzeczypospolitej po przesunięciu granic i tym samym wpłynął na losy swoich dzieci. Ta historia znalazła się w książce dość niespodziewanie. W trakcie luźnej rozmowę ze znajomym o losach przodków okazało się, że jedna z jego przodkiń prowadziła przez laty pamiętnik. Losy Genowefy i jej rodziny pochodzącej ze szlachty zaściankowej posłużyły ukazaniu skomplikowanych losów Polaków na Wileńszczyźnie.

Ostatnia historia poruszona przez Annę Smółkę podczas spotkania wzbudziła najwięcej emocji i dyskusji wśród słuchaczy. Jest to historia tajemnicy „opiekunów” pochowanych Polaków na Cmentarzu Orląt Lwowskich. Ta niesamowita historia dotyczy przenosin trumien i zmarłych poległych polskich bohaterów w bezpieczne miejsca, aby uchronić je przed dewastacją. Mimo, że odpowiedzialność za ten proceder wzięła na siebie Maria Tereszczakówna, w trud i wielowymiarowość tego przedsięwzięcia na pewno była zaangażowana większa siatka ludzi. Niestety, tajemnica ta została zabrana do grobu przez Tereszczakównę.

Wydarzenie zostały przeprowadzone w ramach projektu „Pamięć (znów) odnaleziona”, który Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Raciborzu realizuje dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.